อนิจฺจา วต สงฺขารา อุปฺปาทวยธมฺมิโน
อุปฺปชฺชิตฺวา นิรุชฺฌนฺติ เตสํ วูปสโม สุโข
สังขารทั้งหลายไม่เที่ยงหนอ มีความเกิดขึ้นและความเสื่อมสิ้นไปเป็นธรรมดาเกิดขึ้นแล้วย่อมดับไป
ดำเนินใจความว่า สิ่งทั้งหลายทั้งปวงไม่มีความมั่นคง ไม่มีความยั่งยืน สักวันสิ่งเหล่านั้นก็เสื่อมสิ้นไป เช่น มนุษย์เมื่อยังหนุ่ม ยังสาว มีร่างกายที่แข็งแรง มีผิวพรรณที่สวยงาม รูปร่างหน้าตาก็หล่อสวย
แต่พออายุมากขึ้น ร่างกายที่เคยแข็งแรงก็ทรุดโทรม ผิวที่เคยเนียนนุ่มก็เหี่ยวแห้ง
อีกไม่นานก็คงเป็นร่างที่ไร้วิณญาณ
สามัญลักษณะ คือ ลักษณะที่เสมอกันแก่สังขารทั้งปวง เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า ไตรลักษณ์
มี 3 ประการ คือ
1. อนิจจตา ความเป็นของไม่เที่ยง คือ สิ่งทั้งหลายทั้งปวงไม่มีความมั่นคง
ย่อมมีการเปลี่ยนแปรไปตามกาลเวลา
2. ทุกขตา ความเป็นทุกข์ คือ สิ่งทั้งหลายทั้งปวง เป็นสภาพที่ทนได้ยาก ไม่สามารถดำรงอยู่ในสภาพเดิมได้
3. อนัตตตา ความเป็นของไม่ใช่ตน คือ สภาพที่เป็นไปตามเหตุปัจจัย
ไม่สามารถบังคับให้เป็นไปตามปราถนาได้ เช่น ห้ามไม่ให้แก่ก็ห้ามไม่ได้ ห้ามไม่ให้เจ็บป่วยก็ห้ามไม่ได้
ห้ามไม่ให้ตายก็ห้ามไม่ได้ อย่างนี้เป็นต้น
อริยสัจ 4 คือ ความจริงอันประเสริฐ 4 ประการ มี1. ทุกข์ ความไม่สบายกาย ความไม่สบายใจ สภาพที่ทนได้ยาก ได้แก่ ความแก่ ความจ็บป่วย ความตาย
ควาน้อยใจ ความคับแค้นใจ ความพลัดพรากจากสิ่งของอันเป็นที่รักที่ชอบใจ
ความประสบกับสิ่งที่ไม่พึงพอใจ เป็นต้น
2. สมุทัย สาเหตุแห่งการดับทุกข์ สิ่งที่ทำให้เกิดทุกข์เรียกว่า ตัณหา หมายถึง ความทะยานอยาก มี 3 ประการคือ
1.กามตัณหา คือความทะยานอยากได้ในอารมณ์อันน่าใคร่น่าพอใจ
2.ภวตัณหา คือ ความอยากได้อย่างนั้น อย่างมีอย่างนั้น อยากเป็นอย่างนั้น อนากดีอย่างนี้
3.วิภวตัณหา คือความไม่อยากได้อย่างนั้น อย่างนี้ หมายถึง สิ่งที่ไม่น่าใคร่ ไม่น่าพอใจ อยากจะให้สิ่งนั้นหายสาบสูญไป เป็นต้น
4. มรรค คือข้อปฏิบัติอันเป็นแนวทางให้ถึงความดับทุกข์
ทุกข์ ต้องกำหนดรู้
สมุทัย ต้องละทิ้งหรือกำจัด ให้หมดสิ้นไป
นิโรธ ต้องทำให้แจ้ง
มรรค ต้องทำให้เกิดขึ้น
เรามีความแก่เป็นธรรมดา ไม่สามารถล่วงพ้นความแก่ไปได้
เรามีความเจ็บป่วยเป็นธรรมดา ไม่สามารถล่วงพ้นความเจ็บป่วยไปได้
เรามีความตายเป็นธรรมดา ไม่สามารถล่วงพ้นความตายไปได้
เรามีความพลัดพรากจากสิ่งของอันเป็นที่รักที่ชอบใจทั้งสิ้น
เรามีกรรมเป็นของตน ทำดีจะได้ดี ทำชั่วก็ได้ชั่ว
สรุปใจความได้ว่า
ในเมื่อมีการเกิด มันก็ต้องมีการตาย
มีการพบ มันก็ต้องมีการจากลา
มีการหัวราะ มันก็มีการร้องไห้
มีความสุข มันก็ต้องมีความทุกข์
สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นของที่มาคู่กันเสมอ
เอวัง ก็มีด้วยประการฉะนี้
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น